• TR
  • EN
Program Türü: 
Tezli
Ders Kodu: 
TLP 618
Ders Dönemi: 
Bahar
Ders Tipi: 
Zorunlu
Teori Saati: 
3
Kredi: 
3
AKTS: 
15
Dersin Dili: 
Türkçe
Dersin Amacı: 

Osmanlı Devleti’nin Batılılaşma sürecine girmesiyle birlikte günlük hayatımız gibi edebiyatımız da değişmeye ve dönüşmeye başlamıştır. Bu dersin temel amacı kültürümüz ve edebiyatımızda meydana gelen bu derin kırılmayı somut metinler üzerinde belirlemek ve değerlendirmektir.

Dersin İçeriği: 

Osmanlı düşüncesinde modernleşmeye zemin oluşturabilecek ilk kıpırdanışlar XVIII. yüzyıl başlarında görülmektedir. Yeni Batı değerlerinin askerî, siyasi ve idari hedefler olarak şekillendiği bu dönemde, pozitif bilimlere doğru bir eğilim de belirginleşmiş, birçok temel eser birbiri ardına çevrilmiştir. Türk aydınlanmasında bir uyanış devri olarak nitelendirilebilecek olan XVIII. yüzyılın ilk çeyreği, tabiatıyla, mimariden ev ve bahçe dekorasyonuna, yiyecek içecekten kılık kıyafete birçok Avrupai unsurun hayatımıza girdiği bir sürecin de başlangıcı olmuştur. Böylece, önce Saray, sonra sokak, dalga dalga değişme ve dönüşme sürecine girmiştir. Bu rüzgârdan, bir bakıma hayatın aynası demek olan edebiyatın da etkilenmemesi elbette düşünülemeyecektir.

Öyleyse, Yeni Türk Edebiyatı, şimdiye kadar yapılageldiği gibi 1860’lardan değil, Batıya doğru değişimin ve dönüşümün belirginleşmeye yüz tuttuğu XVIII. yüzyıl ortalarından başlatılacaktır.  

Çünkü, daha Lale Devri’nden itibaren özellikle şiirde geleneksel sınırların epeyce zorlandığı, bazı modern açılımların sergilendiği apaçık gözlemlenmektedir.  İşte bu derste, Osmanlı modernleşmesine koşut olarak edebiyatın da nasıl kabuk değiştirmeye başladığı metinler üzerinden aşama aşama belirlenecek ve incelenecektir.

Dersin Öğretim Yöntemleri: 
1. Anlatım Yöntemi 2. Örnek Olay Yöntemi 3. Problem Çözme Yöntemi 4. Tartışma Yöntemi 5. Gösteri Yöntemi 6. Grup çalışması
Dersin Ölçme Yöntemleri: 
1. Sunum 2. Ödev 3. Uygulama

Dikey Sekmeler

Dersin Öğrenme Çıktıları

Dersin Öğrenme Çıktıları Program Öğrenme Çıktıları Öğretim Yöntemleri Ölçme Yöntemleri
1) Türk dili ve edebiyatının başlangıcından günümüze kadarki edebi metinlerini hem sosyal ve tarihsel olarak hem de çağdaş edebiyat kuramları ışığında değerlendirir.   1,2,3,4 1,2
2) Osmanlı modernleşme sürecini tanır.   1,2,3,4 1,2
3) Osmanlı modernleşme sürecine katkı sağlayan gazete ve dergileri tespit eder.   1,2,3,4 1,2
4) Osmanlı modernleşme sürecini hızlandıran gazete ve dergiler üzerinde özgün değerlendirmeler yapar.   1,2,3,4 1,2

Dersin Akışı

DERS AKIŞI
Hafta Konular Ön Hazırlık
1 Modernite… Nedir, nerede, nasıl ortaya çıkmıştır? 

Avrupa ve Modernite… 

 
2 Osmanlı ve Modernite… Bu kavram çerçevesinde tarihsel bir derinleşme: Bilimsel devrim ve Osmanlı, Siyasal devrim ve Osmanlı, Kültürel devrim ve Osmanlı, Endüstriyel devrim ve Osmanlı…  
3 Osmanlı İmparatorluğunda  modernleşme sürecinin aşamaları ve edebiyat…  
4 Uyanış evresi…Seküler bir yerel şair olarak Nedim’e ve Lale Devri’nin diğer şâirlerine modern yaklaşımlar…  
5 Patrona Halil Ayaklanması’ndan  sonar  edebiyatın yeniden içe kapanışı ve didaktizme geri dönüş… Koca Ragıp Paşa, Kânî, Haşmet ve Fıtnat Hanım…  
6 Nesirde büyük değişimin başlangıcı: Katip Çelebi, Evliya Çelebi, Koçi Bey, Naîmâ, Yirmisekiz Çelebi Mehmed…  
7 Yenileşmeye Doğru Edebiyat : Enderunlu Vâsıf, Sünbülzâde Vehbî, Enderunlu Vâsıf…   
8 ARA SINAV  
9 Osmanlı Toplumuna Batı Düşüncesinin Girişi  
10 Yenileşme evresi… Şeyh Gâlib ve Hüsn ü Aşk mesnevisi  
11 İzzet Molla: Gülşen-i Aşk ve Mihnet-i Keşan mesnevileri.  
12 Akif Paşa: Adem Kasidesi – Tabsıra    
13 Batılılaşma evresi…Gazeteler – Gazeteciler – Edebiyat  modernleşme…  
14 Yeni Türk nesir dilinin oluşması… Reşit Paşa ve Tanzimat Fermanı…   

Kaynaklar

KAYNAKLAR
  Ali Budak, Batılılaşma ve Türk Edebiyatı, İstanbul, Bilge Kültür Sanat Yayınevi, 2008, 2013,2018.

Ali Badak, Osmanlı Modernleşmesi Gazetecilik ve Edebiyat

İstanbul, Bilge Kültür Sanat Yayınevi,2014-2019.

Ali Budak, Batılılaşma Sürecinde Çok Yönlü Bir Osmanlı Aydını: Münif Paşa. İstanbul, Kitabevi, 2004, Bilge Kültür Sanat Yayınevi,  Kitabevi.

Ali Budak, Osmanlı’nın İlk Bilim Dergisi: Mecmûa-ı Fünûn, İstanbul, Bilge Kültür Sanat Yayınevi, 2011.

Ahmet Hamdi Tanpınar, XIX. Asır Türk Edebiyatı Tarihi, İstanbul, 1976.

Bernard Lewis, Modern Türkiye’nin Doğuşu, Çev. Metin Kıratlı, Ankara, TTK, 1984.

Niyasi Berkes, Türkiye’de Çağdaşlaşma, İstanbul, Doğu-Batı Yayınları.

Şerif Mardin, Türk Modernleşmesi, İstanbul, İletişim Yayınları, 2004. 

Kaynak Eserler Nedim Divanı

Şeyh Galib, Hüsn ü Aşk.

İzzet Molla, Gülşen-i Aşk, İnceleme-Metin: Ali Budak- Mehmet Kanar, İstanbul, Bilge Kültür Sanat Yayınevi, 2017.

İzzet Molla, Mihnet-i Keşan.

Akif paşa, Tabsıra, İnceleme-Metin: Ali Budak, İstanbul, Bilge Kültür Sanat Yayınevi, 2016.

Akif Paşa, Adem Kasidesi.

Tanzimat Fermanı.

Hançerli Hanım Hikâye-i Garîbesi

MuhayyelâtAzîz Efendi 

   

Materyal Paylaşımı

MATERYAL PAYLAŞIMI 
Dokümanlar  
Ödevler Öğrenciye haftalık okumalar verilir.
Sınavlar Dönem içerisinde bir ara sınav ve dönem sonunda bir final sınavı yapılır.

Değerlendirme Sistemi

DEĞERLENDİRME SİSTEMİ
YARIYIL İÇİ ÇALIŞMALARI SAYI KATKI YÜZDESİ(%)
Ödev 1 20
Ara Ödev 1 40
Final Ödevi 1 40
Toplam   100
Finalin Başarıya Oranı   40
Yıl içinin Başarıya Oranı   60
Toplam   100

Dersin Program Çıktılarına Katkısı

DERSİN PROGRAM ÇIKTILARINA KATKISI
No Program Öğrenme Çıktıları Katkı Düzeyi
1 2 3 4 5  
1 Türk Edebiyatı ve dünya edebiyatı alanlarındaki edebi metinleri çağdaş edebiyat kuramlarının ışığında değerlendirir, eleştirisini yapar. Edebiyat kuramlarının temellerini oluşturan yakın disiplinlere ilişkin bilgi sahibi olur; disiplinler arası okuma yapma ve çözümleme becerisi edinir.         x  
2 Bireysel ya da bir çalışma grubunun üyesi olarak, Türk Edebiyatı ve dünya edebiyatları alanlarında karşılaştığı pratik ve/ya kuramsal sorunları tanımlar, betimler ve bu sorunlara somut veriler ışığında çözümler üretir; veri ve çözümlerini alandaki diğer uzmanlarla ulusal ve/ya uluslararası ortamlarda paylaşır, tartışmaya açar.     x      
3 Alanında edindiği kuramsal ve uygulamalı bilgileri, mesleki ve etik sorumluluk bilinci ile eğitim-öğretim ve kamusal hizmet alanlarında uygulamaya sokar.   x        
4 Alanında akademik düzeyde araştırma yapabilecek temel bilgi ve becerileri edinir; uluslararası platformda ortaya konan güncel araştırma ve gelişmeleri takip edebilmesini olanaklı kılacak bilgi teknolojilerinden yararlanır. Alanında gerçekleştirilen bilimsel, kültürel ve sanatsal etkinliklere katılır. Benzeri etkinliklerin yaratılmasında ve hazırlanmasında görev üstlenir. Yaşam boyu öğrenmenin gerekliliği bilincini ve bunu gerçekleştirmeye dönük becerileri edinir.       x    

ECTS

DERS KATEGORİSİ Uzmanlık / Alan Dersleri
AKTS / İŞ YÜKÜ TABLOSU
Etkinlik SAYISI Süresi
(Saat)
Toplam
İş Yükü
(Saat)
Ders Süresi 14 3 42
Sınıf Dışı Ders Çalışma Süresi(Ön çalışma, pekiştirme) 14 20 280
Ödev 1 6 6
Ara Ödev 1 17 17
Final Ödevi 1 28 28
       
Toplam İş Yükü     373
Toplam İş Yükü / 25 (s)     14,92
Dersin AKTS Kredisi     15