Bu ders Arap milliyetçiliğinin ve İslamcılığın kökenlerini, gelişimini ve etkisini incelerken, aynı zamanda bunların Ortadoğu’daki iç ve bölgesel politikaları nasıl şekillendirdiğini açıklamaya çalışacaktır.
Geçtiğimiz yüzyıl boyunca, modern Ortadoğu siyasetine iki yerel ideoloji hakim olmuştur: Arap Milliyetçiliği ve İslamcılık. Bu ders çerçevesinde söz konusu siyasi doktrinler ortaya çıktıkları ve geliştikleri tarihsel arka planla birlikte incelenecektir.
Dikey Sekmeler
Dersin Öğrenme Çıktıları
| Dersin Öğrenme Çıktıları | Program Çıktıları | Öğretim Yöntemleri | Ölçme Yöntemleri |
| Çağdaş Arap Milliyetçiliğinin temel hedeflerini tanımlayabilme ve Panarabizm’in bölgedeki büyük etkisine rağmen neden bu hedeflere ulaşılamadığını söyleyebilme. | 1, 4, 6, 13 | 1, 2, 3 | A, C |
| Arap Milliyetçiliğinin iç, bölgesel ve uluslararası politikalar üzerindeki yoğun etkisini özetleyebilme. | 1, 4, 6, 13 | 1, 2, 3 | A, C |
| İslamcılığın Ortadoğu’da 1970’lerde başlayan yükselişinin köklerini anlayabilme. | 1, 4, 6, 13 | 1, 2, 3 | A, C |
| Çeşitli İslamcı örgüt yapılarını ideolojik eğilimleri (ılımlı/radikal) ve stratejileri (reformcu/devrimci) temelinde karşılaştırabilme. | 1, 4, 6, 13 | 1, 2, 3 | A, C |
| Daha geniş bir ’İslam-Demokrasi‘ tartışması çerçevesinde, özellikle de Arap baharı sonrasında, İslamcı hareketlerin, Ortadoğu ülkelerinin siyasal gelişimlerindeki rolünü değerlendirebilme. | 1, 4, 6, 13 | 1, 2, 3 | A, C |
Dersin Akışı
| DERS AKIŞI | ||
| Hafta | Konular | Ön Hazırlık |
| 1 | Giriş | |
| 2 | Arap Milliyetçiliğinin Tarihsel ve Entelektüel Kökeni |
Dawisha, “Defining Arab Nationalism” chp.1, 2005.
Dawisha, “Early Stirrings: The 19th and Early 20th Centuries” chpt2, 2005 Ernest Dawn, “From Ottomanism to Arabism: the Origin of an Ideology” in Hourani & Khoury The Modern Middle East (London: Tauris, 2004) pp:375-393. Cleveland, William, “Sources of Arab Nationalism: An Overview” in Religion and Politics in the Middle East by M. Curtis, (Westview Press:1981) Stephen Humphreys, “The Strange Career of Pan-Arabism” in Hourani & Khoury The Modern Middle East (London: Tauris, 2004) pp:577-596. |
| 3 | Sömürgecilik Çağında Arap Milliyetçiliğinin Gelişimi |
Dawisha, “Arab Nationalism and Competing Loyalties: From the1920s to the Arab Revolt in Palestine” chpt4, 2005
Dawisha, “Sati al-Husri’s Theory of Arab Nationalism” chpt3, 2005 Choueiri, “Preface,” 2000, pp:vii-x. Choueiri, “Cultural and Political Arabism,” chapter 3 2000, pp:57-100. |
| 4 | Arap Milliyetçiliğinin Radikalleşmesi: İç ve Bölgesel Politikaya Dair Çıkarımlar |
Dawisha, “The Nationalist Ascent: From the Palestinian Revolt to the Egyptian Rev.” chpt5, 2005
Dawisha, “Consolidating Arab Nationalism” chpt6, 2005 Dawisha, “Arab Nationalism on the March 1955-57” chpt7, 2005 Hourani, “The Climax of Arabism (1950s & 1960s)”c.24 A Hist of the Arab Peoples, 1991. Khalidi, Rashid, “Consequences of the Suez Crisis in the Arab World” in Suez 1956: The Crisis and Its Consequences ed.by Roger Louis & Roger Owen, 1989. |
| 5 | Arap Milliyetçiliği ve Arap Soğuk Savaşı |
Dawisha, “The Apex of Arab Nationalism: The UAR & the Iraqi Revolution” chpt8, 2005
Dawisha, “Arab Nationalism’s Downward Slide, 1958-1967” chpt9, 2005 *Kerr, Malcolm, The Arab Cold War 1958-1970 (Oxford Univ. Press, 1971) |
| 6 | 1967 Sonrası Ortadoğu’da Arap Milliyetçiliği |
Dawisha, “1967 and After: The Twilight of Arab Nationalism” chp10, 2005
Dawisha, “The Demise of Arab Nationalism” chpt11, 2005 Hourani, “Arab Unity and Disunity (since 1967)”c.25 A History of the Arab Peoples, 1991. Tibi, Bassam, “Structural and Ideological Change in the Arab Subsystem Since the Six Day War” in Arab Israeli Conflict ed.by Y. Luckacs & A. Battah, 1988. Roger Owen, “Arab Nationalism, Arab Unity and the Practice of Intra-Arab State Relations” in State, Power and Politics in the Making of the Modern Middle East 3rd Edition, 2004, pp:56-72. Faksh, Mahmud A. “Withered Arab Nationalism” Orbis, Summer 1993. |
| 7 | İslamcılığın Tarihsel ve Entelektüel Kökeni |
Hourani, “The First Generation: Tahtawi, Khayr Al-Din, and Bustani” Arabic Thought in the Liberal Age (London: Oxford Unv.Press, 1970) pp:67-102
Hourani, “Jamal Al-Din Al-Afghani” Arabic Thought in the Liberal Age (London: Oxford Univ.Press, 1970) pp:103-129. Hourani, “Muhammad ‘Abduh” Arabic Thought in the Liberal Age (London: Oxford Univ.Press, 1970) pp:130-160. Hourani, “‘Abduh’s Egyptian Disciples: Islam and Modern Civilisation” Arabic Thought in the Liberal Age (London: Oxford Univ.Press, 1970) pp:161-192. |
| 8 | İslamcılık ve İslamcı Hareket: Birlik mi Çeşitlilik mi? |
Sidahmed & Enteshami, “Indroduction” of Islamic Fundamentalism (Colorad:Westview, 1996)
Moussalli, Ahmad, Moderate and Radical Islamic Fundamentalism, (1999) Introduction & Chapter 1 Roger Owen, “The Politics of Religious Revival” in State, Power and Politics in the Making of the Modern Middle East 3rd Edition, 2004, pp:154-177. |
| 9 | Radikal İslamcılık: Qutb ve Mawdudi |
Mawdudi, Sayyid Abul A'la, Political Theory of Islam, (Lahore, Pakistan: Islamic Publications, 1985)
Qutb, Sayyid, Milestones (New Delhi: Islamic Book Service, 2005) pp: 1-77. |
| 10 | Reformcu/Yeniliçi İslamcılık: Ghannoushi ve Turabi |
Elgindy, Khaled, “The Rhetoric of Rashid Ghannoushi,” Arab Studies J. 3, 1 (Spring 1995)
John L. Esposito and John O. Voll, “Rachid Ghannoushi: Activist in Exile,” in Makers of Contemporary Islam (New York, Oxford: Oxford University Press, 2001) – Rachid Al-Ghannoushi, “Secularism in the Arab Maghreb,” in Islam and Secularism in the Middle East, ed. by John L. Esposito and Azzam Tamimi (London: Hurst & Company, 2000) “A Roundtable with Turabi” |
| 11 | Siyasete İslamcı Katılım ve İslamcı Hareketin İdeolojik Evrimi |
Ottaway & Hamzawy, Islamists in Politics (Carnegie Middle East Prog. Nov 2008)
Tarek Masoud, “Islamist Parties: ARE THEY DEMOCRATS? DOES it mater?” Journal of Democracy Volume 19, Number 3 July 2008 Altman, Israel Elad, Strategies of the Muslim Brotherhood Movement 1928-2007, Hudson Institute, Research Monographs on the Muslim World Series No.2 Paper n.2, January 2009. Hudson, Michael, “Arab Regimes & Democratization: Responses to the Challenge of Political Islam,” in The Islamist Dilemma ed. By Laura Guazzone, (Ithaca, 1995) John L. Esposito, “Islam and Democratization” MEJ Egypt: Rosefsky Wickham, Carrie, “The Path to Moderation: Strategy and Learning in the Formation of Egypt's Wasat Party” Comparative Politics, Vol. 36, No. 2 (Jan., 2004), pp. 205-228 Mona El-Ghobashy “The Metamorphosis Of The Egyptian Muslim Brothers” Int. J. Middle East Stud. 37 (2005), 373–395 Robert S. Leiken and Steven Brooke, “The Moderate Muslim Brotherhood” Foreign Affairs .Volume 86 No. 2 2007 Sheri Berman, “Islamism, Revolution, and Civil Society” APSA v1 n2 June 2003 Tunisia: Mohammed Osman, “Tunisia: New Model for Progressive Islamism” 20 Jan 2011 RSIS |
| 12 | İslamcı Hareketlerin İdeolojik Evrimi |
Turkey:
Ersin Kalaycıoğlu, “Islam, Secularism& Democracy: Insights from Turkish Politics, 2010 Sultan Tepe, “AKP: MUSLIM-DEMOCRATIC” PARTY?”Journal of Democracy Volume 16, Number 3 July 2005 Kardas, Şaban, 'Turkey under the Justice and Development Party: Between Transformation of 'Islamism' and Democratic Consolidation?', Middle East Critique, 17: 2, 175 — 187 2008 İhsan Dağı, Turkey’s AKP in Power, Journal of Democracy Volume 19, Number 3 2008 Palestine: -Fawaz Gerges, The Transformation of Hamas? LSE Report on Islam 2011 Jean-Pierre Filiu, “The Brotherhood vs. Al-Qaeda: A Moment of Truth?” Current Trends in Islamist Ideology volume 9 2009 Morocco: Samir Amghar, “Political Islam in Morocco” CEPS Working Doc. 2007 Rami G. Khouri, “Five Ideologies, One Middle East,” November 28, 2005 |
| 13 | Arap Baharı ve İslamcı Muhalefet |
Fuad Ajami, “The Arab Spring One Year of Living Dangerously” Foreign Affairs March 1, 2012
Lisa Anderson, “Demystifying the Arab Spring: Parsing the Differences between Tunisa, Egypt & Libya” Foreign Affairs v.2 2011 Mary Linch, “The Big Think Behind the Arab Spring” Foreign Policy December 2011 |
| 14 | Dönem Değerlendirmesi | |
| 15 | Sonuç | |
Kaynaklar
| KAYNAKLAR | |
| Ders Notu |
Dawisha, Adeed, Arab Nationalism in the 20th Century (2005)
Rahnema, Ali, Pioneers of Islamic Revival (Zen Books, 2008) Esposito &Voll, Makers of Contemporary Islam (Oxford Univ. Press, 2001) |
| Diğer Kaynaklar |
Angrist, Michele P., Politics& Society in the Contemporary Middle East 2010
Cleveland, William, A History of the Modern Middle East (3rd Edition), 2004 |
Materyal Paylaşımı
| MATERYAL PAYLAŞIMI | |
| Dökümanlar | |
| Ödevler | Dönem ödevi ve haftalık okumalar |
| Sınavlar | Ara sınav ve final sınıfta yapılacaktır. |
Değerlendirme Sistemi
| DEĞERLENDİRME SİSTEMİ | ||
| YARIYIL İÇİ ÇALIŞMALARI | SIRA | KATKI YÜZDESİ |
| Ara Sınav | 1 | 40 |
| Ödev | 1 | 20 |
| Toplam | 60 | |
| Finalin Başarıya Oranı | 40 | |
| Yıl içinin Başarıya Oranı | 60 | |
| Toplam | 100 | |
Dersin Program Çıktılarına Katkısı
| DERSİN PROGRAM ÇIKTILARINA KATKISI | |||||||
| No | Program Öğrenme Çıktıları | Katkı Düzeyi | |||||
| 1 | 2 | 3 | 4 | 5 | |||
| 1 | Siyaset Bilimi, Uluslararası İlişkiler, Karşılaştırmalı Siyaset, Türk siyasal hayatı ve Türk dış politikası alanlarına dair bilgilerini uzmanlık düzeyinde geliştirebilme ve derinleştirebilme. | X | |||||
| 2 | Siyaset Bilimi ve Uluslararası İlişkiler disiplininin ilişkili olduğu disiplinlerarası etkileşimi kavrayabilme. | X | |||||
| 3 | Siyaset Bilimi ve Uluslararası İlişkiler alanında kullanılan model ve yaklaşımları akademik araştırma ve projeler hazırlarken kullanabilme bilgi ve becerisine sahip olmak. | X | |||||
| 4 | Ortadoğu coğrafyası merkez alınmak üzere farklı toplumlar ve siyasal sistemler arasındaki benzerlik ve farklılıkları disiplinlerarası bir yaklaşımla tahlil edebilme. | X | |||||
| 5 | Niteliksel ve niceliksel veri toplama ve analiz yöntemlerinde yetkin olma. Akademik etik kurallarına titizlikle riayet etme. | X | |||||
| 6 | Siyaset Bilimi ve Uluslararası İlişkiler alanı ile ilgili uzmanlık gerektiren bir çalışmayı entelektüel bir çerçeve içinde tartışabilme, sunum yapabilme ve mesleki ve akademik olarak kendini ifade edebilme. | X | |||||
| 7 | Siyaset Bilimi ve Uluslararası İlişkiler disiplininde kullanılan temel araştırma modellerini, yaklaşımlarını ve entellektüel gelenekleri eleştirel bir yaklaşımla değerlendirebilme. | X | |||||
| 8 | Akademik yazım ve sunum yöntemlerini proje, tez ve makale yazımı seviyesinde uygulayabilme. | X | |||||
| 9 | En ileri düzeyde İngilizce yazma, konuşma ve okuma becerilerine sahip olmak. | X | |||||
| 10 | Siyaset Bilimi ve Uluslararası İlişkiler disiplini bilgisini, bilgisayar gibi teknolojik araçları ya da diğer geleneksel yöntemleri kullanarak çözüm üretmek için uygulayabilmek. | X | |||||
| 11 | Kamu veya özel sektörde istihdam edilebilmek ya da uzmanlaşmış, araştırma faaliyetleri gelişmiş bir üniversitede doktora programına kabul edilebilmek için gerekli deneyim ve sosyal niteliklere sahip olmak. | X | |||||
| 12 | Kendi yetiştiği çevrenin dışındaki diğer topluluklara karşı empati geliştirmiş olmak. Böylelikle hem mahalli hem küresel ortamlarda takım çalışmasına uyum sağlayabilmek. | X | |||||
| 13 | Uluslararası akademisyenler ve öğrencilerle akademik bilgi alışverişi içerisinde olarak, uluslararası ve ülke içi meselelere dair görüşlerini geliştirme ve olayları yorumlamada yetkinlik sahibi olabilme. | X | |||||
ECTS
| AKTS / İŞ YÜKÜ TABLOSU | |||
| Etkinlik | SAYISI |
Süresi (Saat) |
Toplam İş Yükü (Saat) |
| Ders Süresi (Sınav haftası dahildir: 16x toplam ders saati) | 16 | 3 | 48 |
| Sınıf Dışı Ders Çalışma Süresi(Ön çalışma, pekiştirme) | 16 | 5 | 80 |
| Ara Sınav | 1 | 11 | 11 |
| Ödev | 1 | 20 | 20 |
| Final | 1 | 16 | 16 |
| Toplam İş Yükü | 175 | ||
| Toplam İş Yükü / 25 (s) | 7 | ||
| Dersin AKTS Kredisi | 7 | ||